Midday Brief 14/03

Het Europese Parlement heeft zijn goedkeuring gegeven aan ‘s werelds eerste grote reeks regelgevende basisregels voor de gemediatiseerde kunstmatige intelligentie die de voorhoede vormt van investeringen in technologie. De EU AI Act, die in 2025 van kracht wordt, verdeelt de technologie in risicocategorieën, variërend van « onaanvaardbaar » – waardoor de technologie verboden zou worden – tot hoog, gemiddeld en laag risico. De verordening zal naar verwachting aan het einde van de zittingsperiode in mei in werking treden, nadat het de laatste controles heeft doorstaan en de goedkeuring heeft gekregen van de Europese Raad. (CNBC)


Dominique Deckmyn: Europa heeft een verdienstelijke poging gedaan om “general purpose” AI-systemen toch nog in de AI Act te vatten met enkele ad-hocregels. Maar we mogen er bijna zeker van zijn dat wanneer die regels voor general purpose AI-systemen van kracht worden – in mei 2025 – de technologie alweer forse stappen vooruit heeft gezet in een richting die we vandaag nog niet goed kunnen voorspellen. (De Standaard)


Volgens de laatste cijfers van Acerta had in 2022 één op de tien gezondheidswerkers niet de Belgische nationaliteit. Dit is een stijging van 29,4% in vijf jaar tijd, en zelfs 63% in tien jaar tijd, terwijl het aandeel buitenlandse werknemers in alle sectoren stabiel is en zelfs licht gedaald is (-0,8%) in 2022. De gezondheidszorg blijft echter ver achter bij de andere sectoren, waar één werknemer op zes (15,7%) niet de Belgische nationaliteit heeft. In de bouw heeft één op de vijf werknemers (19,3%) niet de Belgische nationaliteit. « Niet-Belgen werken vooral als arbeiders. Ze vertegenwoordigen 23% van de arbeiders, tegenover 9% van de gezondheidswerkers. Ze zijn tewerkgesteld in de schoonmaak, keuken of handling, waar taal en kwalificaties een minder grote belemmering vormen voor tewerkstelling. (Le Soir)


De VS heeft dit jaar geheime gesprekken gevoerd met Iran in een poging om Teheran ervan te overtuigen om zijn invloed op de Jemenitische Houthi-beweging te gebruiken om een einde te maken aan de aanvallen op schepen in de Rode Zee, aldus Amerikaanse en Iraanse functionarissen. De indirecte onderhandelingen, waarbij Washington ook zijn bezorgdheid uitte over het groeiende nucleaire programma van Iran, vonden in januari plaats in Oman en waren de eerste tussen de vijanden in 10 maanden, aldus de functionarissen. (FT)


Het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden heeft een wetgeving – genaamd de Protecting Americans from Foreign Adversary Controlled Applications Act – goedgekeurd, die de Chinese techgigant ByteDance oproept om de populaire app TikTok af te stoten, anders wordt de populaire sociale video-app effectief verboden in de VS. Het wetsvoorstel gaat nu naar de Senaat waar het een onzekere toekomst tegemoet gaat omdat senatoren verdeeld lijken over de wetgeving. (CNBC)


Geert Wilders, wiens Partij voor de Vrijheid in november parlementsverkiezingen won, kondigde woensdag aan dat hij afziet van het premierschap nadat hij er niet in is geslaagd om een regeringsmeerderheid op te bouwen. « Ik kan alleen premier worden als ALLE partijen in de coalitie dat steunen », twitterde hij gisteren. « Dat was niet het geval. … De liefde voor mijn land en kiezers is groot en belangrijker dan mijn eigen positie. » De Partij voor de Vrijheid is nu in gesprek met drie andere grote partijen – de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie, het Nieuw Sociaal Contract en de Boer-Burger Beweging – om een coalitiekabinet te vormen. (NYT)


Het Hongaarse ministerie van Binnenlandse Zaken heeft bevestigd dat Chinese politieagenten in Hongarije zouden patrouilleren. Een samenwerking die door de Europese Unie wordt tegengewerkt en Beijing ervan beschuldigd zijn diaspora op alle mogelijke manieren in de gaten te houden. Maar voor Viktor Orban is het de logische voortzetting van een overeenkomst van zes jaar met China. « We weten niet wanneer, waar of waarom deze Chinese politiepatrouilles zullen plaatsvinden, » zegt Zsuzsanna Vegh, een analist gespecialiseerd in Centraal-Europese landen voor het German Marshall Fund, een denktank gevestigd in Duitsland. (France24)


Het deze week gepubliceerde jaarverslag over de staat van de Duitse strijdkrachten suggereert dat de Bundeswehr lijdt onder acute personeelsproblemen, materiaaltekorten en wat het een rampzalige infrastructuur noemt. De strijdkrachten zijn een spiegelbeeld van de samenleving – ze vergrijzen en krimpen. De Bundeswehr heeft 20.000 onvervulde banen. Seksueel misbruik en neonazi-sympathieën tieren welig. De verloedering van de Duitse strijdkrachten is al lange tijd aan de gang en zal niet snel worden teruggedraaid. Eva Högl, de militaire commissaris van de Bundestag die dit rapport heeft geschreven, zei dat de Bundeswehr op koers ligt om de personeelsdoelen die het zichzelf heeft gesteld voor 2031 niet te halen. Daarom herkauwt Boris Pistorius, de minister van Defensie, in het openbaar over de terugkeer van de dienstplicht. (EuroIntelligence)


Radio’s die niet met bondgenoten kunnen communiceren; medische dossiers die alleen op papier bestaan en per post moeten worden verstuurd; militaire documenten die per fax worden verstuurd in plaats van per beveiligde e-mail. De digitale problemen waarmee het Duitse leger te kampen heeft zijn bijzonder opvallend: kazernes en trainingsfaciliteiten die geen WiFi hebben, en in sommige faciliteiten waar dat wel het geval is, moeten soldaten betalen voor het gebruik ervan. Tijdens een NAVO-oefening vorig jaar gebruikten troepen ongecodeerde radio’s uit de jaren 80 die niet met bondgenoten konden communiceren. Medische dossiers worden nog steeds volledig op papier bijgehouden – wat de vraag oproept hoe snel artsen die ernstig gewonde troepen op het slagveld behandelen, deze dossiers in een echte oorlog kunnen verwachten. (FT)


Volgens het jaarverslag van Janus Henderson werd wereldwijd $1.660 miljard aan dividenden uitgekeerd aan aandeelhouders, een nieuw record. Volgens het rapport stegen de uitbetalingen in 2023 met 5%. Bijna de helft van de groei kwam van de bankensector, die aandeelhouders beloonde na een stijging van de winst uit leningen. Het was de derde opeenvolgende recordhoogte voor dividenden na een korte daling van de uitbetalingen tijdens de pandemie in 2020. Janus Henderson verwacht dat de totale dividenden dit jaar een nieuw record zullen bereiken van $ 1,72 biljoen, een stijging van 3,9% op nominale basis. (InvestmentNews)


Jonathan Haidt, sociaal psycholoog aan de New York University, over de smartphone als een van de grootste obstakels voor de menselijke ontwikkeling: « Zodra jonge mensen het hele internet op zak hadden en dag en nacht tot hun beschikking hadden, veranderde dat hun dagelijkse ervaringen en ontwikkelingspaden over de hele linie. Vriendschap, afspraakjes, seksualiteit, beweging, slaap, academici, politiek, familiedynamiek, identiteit – alles werd beïnvloed. De belangrijkste reden waarom de op de telefoon gebaseerde kindertijd zo schadelijk is, is omdat het al het andere opzij schuift. Smartphones zijn ervaringsblokkers. Ons uiteindelijke doel zou niet moeten zijn om schermen helemaal te verwijderen, noch om de kindertijd terug te brengen naar hoe het was in 1960. Het zou eerder moeten gaan om het creëren van een versie van kindertijd en adolescentie die jonge mensen verankerd houdt in de echte wereld en tegelijkertijd laat floreren in het digitale tijdperk. » (The Atlantic)


De EU bereidt een hulppakket van 7,4 miljard euro voor Egypte voor om de Egyptische economie te ondersteunen, uit vrees dat de conflicten in Gaza en Soedan de financiële problemen in het Noord-Afrikaanse land zullen verergeren en de immigratiedruk op Europa zullen verhogen. De voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, reist zondag samen met de Griekse, Italiaanse en Belgische premiers naar Caïro om de overeenkomst af te ronden en aan te kondigen. …. De overeenkomst volgt op andere overeenkomsten met Tunesië en Mauritanië waarin geld en andere stimulansen werden toegezegd in ruil voor een betere grensbewaking, ondanks de bezorgdheid van politici en ngo’s over de mensenrechten en de doeltreffendheid van dergelijke overeenkomsten. (FT)


Nissan Motor overweegt een samenwerking met Honda Motor op het gebied van elektrische voertuigen. Nissan overweegt om over te stappen op een gemeenschappelijke EV-aandrijflijn – of e-as – waarvoor de twee autofabrikanten zouden kunnen samenwerken bij de inkoop, maar ook bij het ontwerpen en ontwikkelen van een gedeeld EV-platform. De gesprekken binnen Nissan bevinden zich nog in een vroeg stadium en het standpunt van Honda over de samenwerking blijft onduidelijk. In de toekomst kunnen de twee autofabrikanten praten over gezamenlijke inkoop van batterijen en voertuigontwikkeling. Het doel is om de kosten van EV’s te verlagen nu de concurrentie is toegenomen door de opkomst van Chinese spelers. … Elektrische modellen zijn goed voor ongeveer 20% van de verkoop in China, en de groei van EV’s stuwde het land vorig jaar boven Japan om ‘s werelds grootste exporteur van voertuigen in volume te worden. Japanse autofabrikanten zijn traag geweest met de overstap van hybrides naar EV’s, die slechts 2% van hun thuismarkt uitmaken. (Nikkei.Asia)


Een strook zuidelijk Afrika ter grootte van Frankrijk heeft te lijden gehad onder de droogste februari in decennia, waardoor oogsten zijn vernietigd en een stroomtekort is ontstaan dat de kopermijnen in een belangrijke productieregio dreigt te treffen. Vorige maand viel er in grote delen van Zambia, Botswana en Zimbabwe de minste neerslag – of bijna neerslag – sinds het begin van de metingen in 1981, zo blijkt uit de eerste gegevens van het Climate Hazards Center van de University of California Santa Barbara….. De droogte, die wordt toegeschreven aan het weerfenomeen El Niño, is de meest recente indicator van de ernstige gevolgen die Afrika ondervindt van extreme weersomstandigheden die volgens wetenschappers steeds vaker voorkomen en ernstiger worden door de klimaatverandering – ook al produceert Afrika veel minder broeikasgassen dan ontwikkelde regio’s. El Niño is vooral een seizoensgebonden fenomeen dat extreme weers- en klimaatgebeurtenissen waarschijnlijker maakt, volgens de Wereld Meteorologische Organisatie. De huidige gebeurtenis is een van de vijf sterkste die ooit. (BBG)


Het aantal kinderen dat voor hun vijfde verjaardag sterft, bereikte in 2022 wereldwijd een laagterecord (ongeveer 4,9 miljoen), volgens een rapport van een VN-onderzoeksgroep. Het is sinds 2000 met 51% gedaald. De meerderheid van deze sterfgevallen vindt plaats in Afrika bezuiden de Sahara en in bijna de helft van de gevallen gaat het om baby’s die minder dan 28 dagen oud zijn. De belangrijkste doodsoorzaken zijn complicaties bij de geboorte en infectieziekten. Het rapport waarschuwt echter dat de vooruitgang langzamer gaat en dat er nog steeds grote ongelijkheden bestaan. In landen met de hoogste kindersterfte is de kans dat een kind voor het vijfde levensjaar sterft 80 keer groter dan in landen met de laagste kindersterfte. (UN)


Een recente studie bevestigt dat armoede en ongelijkheid wereldwijd dramatisch zijn afgenomen tussen 1980 en 2019 en dat « de ongelijkheid binnen landen gemiddeld afneemt en sinds de jaren negentig grotendeels constant is gebleven ». « We stellen een nieuwe procedure voor om gerapporteerde enquête-inkomens te corrigeren voor onderrapportage. Onderrapportage van inkomen door de onderste 50% van de wereldwijde inkomensverdeling is de afgelopen decennia bijzonder belangrijk geworden. We bevestigen de bevindingen van de literatuur dat de armoede en ongelijkheid wereldwijd drastisch zijn afgenomen tussen 1980 en 2019. Tot slot vinden we dat de ongelijkheid binnen landen gemiddeld afneemt en sinds de jaren negentig grotendeels constant is gebleven. » (NBER)


Ian Bremmer: « Hamas weigert nu alles te accepteren zonder een permanent staakt-het-vuren en volledige terugtrekking van de Israëlische troepen. De groep is aangemoedigd door de waarschuwing van president Joe Biden aan Israël dat een inval op de grond in Rafah zonder een geloofwaardig plan om burgers te beschermen een « rode lijn » zou overschrijden – de duidelijkste weerspiegeling tot nu toe van de groeiende kloof tussen Biden en de Israëlische regering. Hamas buit deze kloof uit en daagt de Israëli’s in wezen uit om een stad te bestormen waar 1,5 miljoen Palestijnen momenteel onder erbarmelijke humanitaire omstandigheden schuilen en nergens heen kunnen, alleen maar om burgerslachtoffers en internationale verontwaardiging tegen hen te gebruiken als wapen. Door de voortdurende gevechten te verkiezen boven een tijdelijk staakt-het-vuren, zet het Palestijnse levens op het spel – zoals het de hele tijd heeft gedaan – om Israël verder te delegitimeren, een wig te drijven tussen Israël en de Verenigde Staten en zijn eigen politieke status te versterken. Premier Benjamin Netanyahu doet ondertussen wat hij het beste kan: aan de macht proberen te blijven. »


Frankrijk gaat achter wat het ultra fast fashion-modemerken noemt en wetgevers hebben Shein bij naam genoemd in een wetsvoorstel dat tegen 2030 een heffing zou opleggen op fast fashion aankopen van maximaal 10 euro of 50% van de prijs. « L’ultra fast-fashion est une catastrophe écologique, » schreef de Franse minister van Milieu Christophe Béchu op X. In reactie hierop gaf Shein een verklaring aan AFP, het Franse persbureau, waarin ze verklaarde dat ze zich houdt aan de « beste internationale praktijken op het gebied van duurzame ontwikkeling en sociale betrokkenheid ». (Retail Brew)


Het vluchtvergelijkingsplatform Kayak biedt nu de optie om specifiek de 737 MAX 8 en MAX 9 modellen uit te sluiten van route opties naar je bestemming. In detail kun je de filters aan de linkerkant van de vluchtresultaten gebruiken om bepaalde vliegtuigmodellen op te nemen of uit te sluiten – inclusief deze twee Boeing vliegtuigen. Opgemerkt moet worden dat het filter zelf niet nieuw is. Sinds 2019 biedt Kayak gebruikers de mogelijkheid om te filteren op het model vliegtuig waar ze op zouden stappen. En de Boeing 737 MAX was een van de opties die wel of niet aangevinkt kon worden. Maar nu zijn er twee alternatieven voor in de plaats gekomen: de Boeing 737 MAX 8 en 9. In een interview met 404 Media gaf een woordvoerder van de zoekmachine aan dat het filter vijftien keer meer werd gebruikt dan voor het ongeluk met Alaska Airlines. Vandaar de beslissing om het te veranderen. (Le Figaro)


Denemarken verhoogt zijn militaire uitgaven dit jaar tot 2,4% van het bbp (inclusief hulp aan Oekraïne) en « ondergaat een enorme opbouw » omdat het denkt dat « Rusland zich voorbereidt op een langdurige oorlog ». Het plan introduceert ook militaire dienstplicht voor vrouwen vanaf 2026. (DR)


China schrapt een reeks infrastructuurprojecten in regio’s met schulden. Beijing heeft een twaalftal gebieden met een hoge schuldenlast, vaak minder ontwikkeld en ver van de kust, opdracht gegeven om de infrastructuuruitgaven te beperken in een poging om een decennialange investeringsgolf af te remmen die volgens velen niet vol te houden is. Maar analisten zeggen dat de bezuinigingsdrift het nog moeilijker kan maken om de ambitieuze doelstelling van 5% jaarlijkse groei te halen die premier Li Qiang deze maand heeft gesteld tijdens China’s « Two Sessions » politieke bijeenkomst – met mogelijk verstrekkende gevolgen voor de wereldeconomie. (FT)


Bart Van Craeynest:

Sinds 1995:

– industrie: -150.000 jobs (-21%)

– overheid: +570.000 jobs (+56%)

Plus