Midday Brief 12/03

China’s overschot in de verwerkende industrie na de pandemie – dat nu ongeveer twee procent van het mondiale bbp bedraagt – overtreft ruimschoots de piekoverschotten van exportmogendheden als Japan en Duitsland. Het Chinese beleid blijft de nadruk leggen op het upgraden van de Chinese capaciteit in geavanceerde productie als een belangrijke motor voor toekomstige groei. Het spreekt voor zich dat een groot productieoverschot een compenserend tekort vereist in de productie elders in de wereldeconomie. Dat tekort zou kunnen liggen bij grondstoffenexporteurs – er is een natuurlijke handel tussen olie-exporteurs zoals Rusland en de Golf en productie-exporteurs zoals Europa en Oost-Azië. Maar op dit moment ligt de belangrijkste tegenhanger van het Chinese overschot niet bij de grondstoffenexporteurs, maar in de Verenigde Staten. Het Amerikaanse tekort als percentage van het mondiale bbp is de afgelopen jaren blijven toenemen, deels omdat het mondiale bbp in dollars is gekrompen met de stijging van de dollar. (CFR.org)


In een historische stap zal het Europees Parlement de Europese Commissie voor de rechter dagen over de betaling van €10,2 miljard aan Hongarije. Het komt nadat Commissiehoofd Ursula von der Leyen afgelopen december op controversiële wijze de EU fondsen voor Boedapest deblokkeerde, die bevroren waren vanwege corruptie en zorgen over de rechtsstaat. De maatregel kwam in de aanloop naar een cruciale top waar de Hongaarse premier Viktor Orbán het gezamenlijke standpunt van de Unie over Oekraïne dreigde te laten ontsporen. De commissie juridische zaken van het Parlement is gisteravond achter gesloten deuren bijeengekomen om te besluiten de uitvoerende macht van de EU aan te klagen voor wat zij beschouwt als een schending van haar verplichting om belastinggeld te beschermen tegen misbruik. (Politico)


In Brussel zijn overal spionnen. Dat zegt de Belgische minister van Justitie Paul Van Tigchelt, die in een interview waarschuwde dat schandalen zoals Qatargate en Chinagate slechts het topje van de spionage-ijsberg in de Belgische hoofdstad zijn. Brussel huisvest niet alleen de EU-instellingen en de NAVO, maar ook ongeveer 100 andere internationale organisaties en zo’n 300 buitenlandse diplomatieke missies. De Belgische spionnenvangers, die verantwoordelijk zijn voor de veiligheid van deze Europese en NAVO-organisaties, worden steeds vaker geconfronteerd met Russische vijandigheid, Chinese spionage en de terugkeer van de harde kern van geopolitiek, aldus Van Tigchelt. (Politico)


Vandaag beweert de EU formele bewijzen te hebben dat de Chinese overheid haar fabrikanten inderdaad subsidieert om de wereldmarkt te overspoelen met hun producten. Volgens de informatie gaat het zowel om directe geldoverdrachten als andere mechanismen, zoals het kwijtschelden van schulden om de Chinese fabrikanten te ondersteunen en dus oneerlijkeconcurrentie te voeren om andere wereldwijde fabrikanten te verzwakken. Deze subsidiestortingen zouden hebben geholpen om Chinese auto’s concurrerender te maken en zo de Chinese import in Europa te vergroten. “Tussen oktober 2023 en januari 2024 werden er 177.839 voertuigen ingevoerd, ofwel een stijging van +11% ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar”, aldus de Commissie. (GoCar.be)


Bosnië en Herzegovina moet het proces om lid te worden van de EU opstarten, zo maakt de Europese Commissie vandaag bekend. De EU heeft Bosnië in december 2022 de status van kandidaat-lidstaat verleend. De Commissie zal nu een positieve aanbeveling doen om formele toetredingsonderhandelingen te starten. De volgende stap is dat de EU-leiders zich volgende week tijdens hun vergadering in Brussel over de aanbeveling buigen, wat nog steeds een gevoelige discussie zal worden, aangezien Bosnië nog wat huiswerk moet doen. (Politico)


De productie van bitcoin « mijnen » halveert elke vier jaar, met de volgende verlaging in april. Dat is een grote drijfveer voor de huidige rally. Veel grote instellingen zien de cryptocurrency nu als een legitieme investering. […] In januari, na goedkeuring door de Amerikaanse Securities and Exchange Commission, openden 11 van hen nieuwe bitcoin ETF’s voor het grote publiek en die markt ligt op koers om te groeien van $50 miljard nu naar $300 miljard in 2025. Bitcoin lijkt steeds meer op een blijvende waarde dan op een voorbijgaande rage. […] Er is een oud Wall Street-gezegde voor momenten als deze: alleen de dwazen dansen, maar de grotere dwazen kijken toe. (FT)


Het analysebedrijf Kaiko heeft het aantal nieuwe miljonairs gemeten dat door deze [bitcoin-]hausse is gegenereerd. Het resultaat: dagelijks passeren 2.000 bitcoin wallets de grens van een miljoen dollar! Toch is dit minder dan tijdens de vorige prijshausse, in 2021, toen het er dagelijks 4.000 waren. Toen bereikten 2.000 mensen dagelijks de grens van $10 miljoen. In dit spel hebben de houders gewonnen. (Les Echos)


De Verenigde Staten, China, Europa en andere regio’s richten hun aandacht op de volgende generatie krachtige computers die bekend staat als kwantumtechnologie. Er wordt verwacht dat deze technologie de manier waarop computers complexe berekeningen uitvoeren zal verbeteren en kritieke toepassingen zoals versleutelde communicatie en navigatietechnologie zal herzien. Dat heeft kwantumtechnologie in het middelpunt geplaatst van een opkomende machtsstrijd tussen de VS en China. En Europese politici willen niet achterblijven. De hoofdsteden van de Europese Unie en de Europese Commissie zijn stilletjes begonnen met het afschermen van delen van het kwantumonderzoek op het continent voor de rest van de wereld. De toegang tot sommige door de EU gefinancierde onderzoeken is beperkt en sommige hoofdsteden van de EU zijn begonnen met het beperken van de export van kwantumcomputers naar bepaalde regio’s. Wat kwantumcomputers tot een game-changer maakt, is dat er wordt verwacht dat ze kritieke technologieën die worden gebruikt voor veiligheid en defensie zullen verstoren. (Politico)


Zoals elk jaar publiceert SIPRI zijn benchmarkrapport over de wereldwijde wapenverkoop. In de periode 2019-2023 hebben de Europese landen hun import verdubbeld, met 55% van het materieel afkomstig uit de VS (tegen 35% voorheen) en 5% uit Frankrijk en Duitsland. De grootste importeur in Europa is Oekraïne, dat zijn bestellingen met 6.600% heeft verhoogd om de 4e grootste importeur ter wereld te worden. Niet in het voordeel van Rusland, waar niemand meer van koopt (export met 53% gedaald en aantal klanten gedeeld door 3). Met 10,5% van de wapenexport in de periode 2019-2023 is Rusland gezakt naar de 3e plaats van de grootste verkopers achter de VS (42%) en Frankrijk (11%). (Le Monde)


Russische strijdkrachten en aanverwante groepen maken systematisch gebruik van foltering in bezette gebieden in Oekraïne, wat wijst op een « weloverwogen beleid », aldus een expert van de Verenigde Naties. Alice Jill Edwards zei vrijdag dat ze die conclusie had getrokken na een bezoek aan Oekraïne in september. Edwards, de speciale VN-rapporteur inzake foltering, zei dat Oekraïense aanklagers haar hadden verteld dat er ongeveer 103.000 openstaande zaken waren in verband met oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid, waarvan 90% geregistreerd stond als folterzaken. (The Guardian)


De Russische « oorlogsmachine draait op volle toeren », met 3,5 miljoen Russen in dienst in de defensiesector (1 miljoen meer dan in 2022). Rusland produceert nu 3 miljoen granaten per jaar, terwijl de VS en de EU samen slechts 1,2 miljoen per jaar aan Oekraïne kunnen leveren. Volgens een rapport van de Franse Senaat vuurt de Russische artillerie tot 15.000 granaten per dag af, 2 tot 3 keer meer dan de huidige capaciteit van het Oekraïense leger. (CNN)


Duizenden interne documenten die zijn uitgelekt bij een Iraans bedrijf onthullen dat Rusland minstens 6000 Shahed 136 zelfmoorddrones heeft gekocht van Iran en « uitgebreide hulp » heeft gekregen bij het opzetten van binnenlandse productielijnen hiervoor, waarvoor Moskou heeft betaald met goud en geavanceerde wapens. De documenten zijn afkomstig van een hack van de e-mailservers van Sahara Thunder, een bedrijf dat bekend staat als dekmantel voor het Iraanse Ministerie van Defensie, door een anoniem hackerscollectief dat bekend staat als het Prana Network. Als onderdeel van de deal heeft Rusland Iran ongeveer 1,75 miljard dollar betaald – deels in goud, deels in contanten en deels in natura, in de vorm van « geavanceerde westerse antitank- en luchtverdedigingsraketten die in [het bezit van de Russen] kwamen ». (Haaretz)


Een « zombiebedrijf » is een bedrijf dat minstens 5 jaar oud is, verplicht is om zijn resultaten te publiceren en de laatste drie boekjaren een negatief eigen vermogen heeft gepubliceerd. In 2021 schatte het bedrijfsinformatiebureau Graydon hun aantal in België op 36.000 tot 40.000, of 8 tot 9% van de 436.000 bedrijven op dat moment. Het jaar daarop schatte Alianz Trade het aantal zombiebedrijven zelfs op 10 tot 15%. In 2020 en 2021 is het aantal faillissementen sterk gedaald. Maar in 2022, met het einde van het moratorium, steeg het aantal faillissementen met 49%. In 2023 was het aantal faillissementen met 10.771 nog steeds bijna 10% hoger dan in 2022. In 2024 ziet het er niet goed uit, met een absoluut recordaantal faillissementen voor de maand februari. (Trends-Tendances)


Wat verbaast, is dat blijkbaar niemand de problemen bij Van Hool had zien aankomen. In de toelichting die begin juni vorig jaar werd gegeven bij de verliescijfers over 2022 klonk het dat de onderneming na de lastige coronajaren weer op goede weg was en dat de continuïteit en de liquiditeit voor ten minste de volgende twaalf maanden verzekerd waren. De commissaris-revisor die de rekeningen controleerde, maakte daar geen voorbehoud bij. Bij de banken, de kredietverschaffers, gingen de alarmbellen evenmin af, hoewel Van Hool de achterstallige RSZ-betalingen opstapelde. (De Tijd)


En dus stonden eind 2022 [in Vlaanderen] 176.026 gezinnen op de wachtlijst voor een sociale woning. Dat is het laatst beschikbare cijfer. In 2014 waren het er ook al 120.000, maar dat zijn er wel ruim 50.000 minder dan vandaag. De wachtlijst wordt jaar na jaar langer. Minister van Wonen Matthias Diependaele (N-VA) relativeert het cijfer, omdat daarvan 22.500 kandidaat-huurders een huurpremie krijgen. Maar die krijgen ze net omdat ze al meer dan vier jaar op de wachtlijst staan. Daarnaast staan volgens hem nog eens 23.614 gezinnen met een sociale woning op de wachtlijst voor een andere. (DS)


De hoeveelheid leegstaande kantoorruimte in Londen en New York, twee van ‘s werelds financiële centra, is sinds het begin van de pandemie sterk gestegen doordat thuiswerken steeds gebruikelijker werd. Maar terwijl de Londense kantorenmarkt tot rust is gekomen, blijft de leegstand in New York toenemen. Uit gegevens van CoStar, de groep die vastgoedanalyses maakt, blijkt dat 14 procent van de kantoorruimte in New York momenteel leeg staat. Vóór de pandemie was dat minder dan 9%. In Londen stond iets meer dan 5 procent van alle kantoorruimte leeg aan de vooravond van de eerste lockdown bijna vier jaar geleden. Nu is dat 9,2 procent, hoewel het cijfer het afgelopen jaar relatief stabiel is gebleven. Het verschil in tarieven tussen de twee steden is nog nooit zo groot geweest. (TimesOnline)


Wat missen Gen Z-werknemers door niet naar kantoor te gaan? Omdat werk steeds meer op afstand gebeurt, stelt Jeffrey Hall, professor communicatiewetenschappen aan de Universiteit van Kansas, dat jongere professionals belangrijke relaties mislopen die zowel hun persoonlijke als professionele ontwikkeling ten goede komen. « Werkende mensen zijn minder eenzaam en sociaal geïsoleerd dan mensen die niet werken. Tegelijkertijd zorgen hechte vriendschappen – waar ze ook ontstaan – voor meer geluk en tevredenheid in het leven. Vrienden op kantoor zijn pleitbezorgers, mentors en vertrouwelingen – een tweede stel ogen en oren. Een vriend op het werk is een bron van steun. Maar om het duidelijk te stellen: om vrienden te maken op het werk, moeten mensen naar het werk gaan en op het werk blijven. Daarom is werken op afstand een barrière voor vriendschap. (WSJ)


Volgens opiniepeilingen zou de Zuid-Afrikaanse African National Congress Party bij de verkiezingen in mei voor het eerst sinds het einde van de apartheid haar parlementaire meerderheid kunnen verliezen. Uit een opiniepeiling van februari van de Brenthurst Foundation, een denktank, en de SABI Strategy Group blijkt dat de steun voor het ANC 39% bedraagt, een daling ten opzichte van de 58% die de partij won in de laatste ronde van de parlementsverkiezingen in 2019, en laag genoeg om het ANC te dwingen in een coalitie te regeren. De 39% van het ANC ligt slechts tien punten voor op de Democratische Alliantie, die wordt gesteund door de Engels- en Afrikaanssprekende blanken en Joden van Zuid-Afrika, die het ANC traditioneel in de peilingen heeft verslagen. (Reuters)


Plus