Midday Brief 11/03

Een hogere werkzaamheidsgraad loopt als een rode draad door het beleid van de Vlaamse en federale regering. De ambitie is om die op te trekken naar 80 procent. “Aan het huidige ritme haalt Vlaanderen tegen 2030 net 79,9 procent”, zegt de Leuvense professor en coördinator van het Steunpunt Werk Sarah Vansteenkiste. Het blijft moeilijk om uit te filteren wat de precieze impact is van het Vlaamse beleid. Ook onder meer de demografie speelt een rol. In sommige regio’s, zoals West-Vlaanderen, wordt die 80 procent al gehaald en is vooral de arbeidskrapte een probleem. In 2022 (het laatste jaar met een volledig jaarcijfer) bedroeg de Vlaamse werkzaamheidsgraad bij de bevolking tussen 20 en 64 jaar bijna 76,7 procent, tegenover 71,9 in 2014. In Brussel en Wallonië blijft dat percentage hangen rond de 65 procent in 2022. (DS)


Bart Van Craeynest: « Het slechtste wat politici nu kunnen doen, is bedrijven proberen te redden door massaal met subsidies te strooien. Dat zou geen verstandig economisch beleid zijn. Zeker als het gaat om bedrijven die structurele problemen hebben, heeft het weinig zin om die kunstmatig in leven te houden. Politici kunnen het omkaderend beleid gunstiger maken voor onze industrie. De loonhandicap aanpakken, maatregelen nemen om meer mensen aan de slag te krijgen, rechtsonzekerheid wegnemen, onderzoek en ontwikkeling op een slimme manier steunen, … Ik ben hoopvol dat er iets zal veranderen, omdat ik merk dat het besef in de samenleving en in de Wetstraat gegroeid is.”


De onophoudelijke toename van de wereldwijde schuld is een enorm probleem voor de economie. Overheidstekorten zijn geen reserves voor de particuliere sector en ook geen instrument voor groei. Een opgeblazen staatsschuld is een last voor de economie, die de productiviteit doet stagneren, de belastingen verhoogt en financiering voor de particuliere sector wegdrukt. Elk jaar dat voorbijgaat, stijgt het cijfer van de wereldwijde schuld, worden de lasten zwaarder en de risico’s groter. De financiële markten van de wereld negeerden de recordstijging van de wereldwijde schuld tot maar liefst 313.000 miljard dollar in 2023, wat opnieuw een zorgwekkende mijlpaal betekende. (Mises Institute)


De expliciete implementatie van communistische voorstellen heeft overal ter wereld waar ze zijn voorgesteld tot ellende geleid. Er is geen enkel voorbeeld van « succesvol communisme », tenzij daarmee een ordelijk land onder het ijzeren bewind van een dictator wordt bedoeld. Dit is vooral bekend bij degenen die ze implementeren. Marx en Engels waren twee typische welgestelde bourgeois, Marx gesteund door een rijke vrouw, Engels erfgenaam van een welvarende textielindustrie in het Rijnland. Geen van beiden werkte, produceerde, investeerde in een bedrijf; geen van beiden nam of betaalde een salaris door ondernemersrisico’s te nemen. Ze genoten gewoon van het burgerlijke leven en schreven, waarschijnlijk beïnvloed door de Germaanse romantiek, over een onwerkelijke wereld. (PanamPost)


Bij de verkiezingen in Portugal gisteren werd de centrumrechtse Alliantie voor Democratie eerste, maar met minder stemmen dan verwacht. Chega (Nederlandse vertaling: Genoeg!) kwam als de echte winnaar uit de bus, met meer dan een verdubbeling van zijn resultaten in 2019 in procentpunten en een verviervoudiging van zijn aantal parlementsleden. Door de verkiezingsuitslag heeft centrumrechts nog maar twee partners om een levensvatbare meerderheidsregering te vormen, een keuze tussen Chega en de socialisten. Geen enkele andere constellatie zal genoeg zetels hebben voor een meerderheid. Wat hun keuze ook wordt, het zal het politieke landschap en de parlementaire geometrie van Portugal structureel veranderen. De tijden dat de twee grootste partijen elkaar afwisselden zijn echt voorbij. Een bredere Europese trend heeft eindelijk het land ingehaald dat het tot nu toe kon weerstaan. (EuroIntelligence)


Vrijdag verwierpen de Ierse kiezers in een landelijk referendum voorgestelde grondwetswijzigingen met betrekking tot het concept van gezin en zorg. Het eerste voorstel zou « familie » hebben erkend als een koppel zonder rekening te houden met hun geslacht, terwijl het tweede gericht was op het schrappen van de verwijzing naar de rol van de vrouw in het huishouden. Meer dan de helft, zo’n 67,7% van de Ierse kiezers, was tegen het eerste voorstel, terwijl 73,93% nee zei tegen het tweede. (NYT)


De Italiaanse premier Georgia Meloni wil dat de Argentijnse president Javier Milei deelneemt aan de volgende G7-top in Borgo Egnazia, een dorp aan de Adriatische Zee. Maar in de G7 overheerst de mening van de Verenigde Staten, die hun relatie met de Argentijnse machthebber hebben bekoeld na diens omhelzing van de Argentijnse president met Donald Trump, de Republikeinse tegenstander van Joseph Biden in de verkiezingen van november. Als het Witte Huis geen bezwaar heeft, zal MIlei twee dagen debatteren over de oorlog in Oekraïne en de crisis in het Midden-Oosten met de meest invloedrijke democratische leiders ter wereld. (Infobae)


De euro en het pond hebben hun beste wekelijkse prestaties in maanden neergezet, en dat hebben ze grotendeels te danken aan de dollar. De greenback droeg het grootste deel van de impact van een banenrapport dat aangaf dat de Amerikaanse arbeidsmarkt meer afkoelt dan de krantenkoppen doen suggereren. En dat voedde meteen een heropleving van de weddenschappen op renteverlagingen door de Federal Reserve, wat de verwachting aanwakkerde dat beleidsmakers in de VS en de eurozone rond dezelfde tijd in juni zullen beginnen met het verlagen van de leenkosten. (BBG)


Van Peking tot Moskou en van Pyongyang tot Teheran is er een onmiskenbaar gevoel van groeiend zelfvertrouwen onder autoritaire regimes. Voor een deel komt dit voort uit de wederzijdse uitwisseling van militaire uitrusting, politieke steun en nog veel meer. Het weerspiegelt echter ook de opkomst van een bredere politieke coalitie die de door het Westen gedomineerde wereldorde wil ondermijnen of vervangen. Hoewel Rusland op dit moment veel van het werk doet, zou China wel eens de uiteindelijke begunstigde kunnen zijn. (TimesOnline)


The Spectator: « [Paus]Franciscus had het mis toen hij suggereerde dat het aan de Oekraïners was om hun verdediging op te geven en niet aan het Kremlin om hun agressie te staken en gestaakt te houden. … Gezegend zijn de vredestichters. Maar paus Franciscus richtte zich tot de verkeerde partij. Het is Poetin die deze oorlog morgen kan beëindigen door naar de onderhandelingstafel te komen, niet Zelensky. En door het enige einde van het conflict een Oekraïense overgave te noemen, heeft de paus het conflict eerder verlengd dan geholpen het te beëindigen. »


Het Russische leger heeft 18 procent van het Oekraïense grondgebied geannexeerd. 6,4 miljoen mensen zijn het land ontvlucht, waarvan 950.000 naar Polen en meer dan een miljoen naar de Bondsrepubliek Duitsland. In totaal heeft de oorlog de westerse achterban tot nu toe ongeveer 252 miljard euro gekost – vijf keer het jaarlijkse budget van het Duitse leger. De Oekraïense regering is nu grotendeels afhankelijk van buitenlandse hulp om oorlog te voeren. Dit betekent dat het land zelfs zonder een militaire nederlaag grote delen van zijn soevereiniteit heeft verloren. (The Pioneer)


China Daily, de Engelstalige staatskrant van het land, publiceerde een hoofdartikel met kritiek op het Amerikaanse wetsvoorstel dat TikTok zou kunnen verbieden tenzij ByteDance zijn eigendom van de video-app opgeeft. « Het Amerikaanse volk ziet TikTok niet als een bedreiging. Het zijn alleen Amerikaanse wetgevers die geen antwoorden hebben op de echte problemen in de Amerikaanse samenleving die het gebruiken als een zadel voor hun stokpaardje om hun politieke correctheid te tonen, » schreef de krant. China Daily beschreef het wetsvoorstel, dat ByteDance wil dwingen om TikTok af te stoten, als « een nieuwe poging tot diefstal op grote schaal » en voegde eraan toe dat dit « iets is dat de VS bij eerdere gelegenheden al heeft laten zien niet te schuwen ». (China Daily)


Europa is het snelst opwarmende continent, maar bereidt zich te weinig voor op de gevolgen daarvan. Voor de eerste keer maakte het Europees Milieuagentschap een grootschalige analyse van de impact van de klimaatverandering. In vergelijking met andere delen van de wereld lijkt Europa redelijk goed beschermd tegen de gevolgen van de opwarming van de aarde. Maar schijn bedreigt. Niet alleen warmt Europa dubbel zo snel op als de rest van de wereld, we zijn ook helemaal niet goed voorbereid. De klimaatrisico’s nemen snel toe en vormen een bedreiging voor de energie- en voedselzekerheid, ecosystemen, infrastructuur, watervoorraden, financiële stabiliteit en de volksgezondheid. (DS)


Alex de Vries stelde de zogenaamde Bitcoin Energy Consumption Index samen en plaatste deze op Digiconomist. Volgens de laatste cijfers van de index verbruikt bitcoin-mijnbouw nu honderdvijfenveertig miljard kilowattuur elektriciteit per jaar, dat is meer dan wordt gebruikt door heel Nederland, en de productie van die elektriciteit resulteert in eenentachtig miljoen ton CO2, dat is meer dan de jaarlijkse uitstoot van een land als Marokko. De Vries begon vervolgens het elektronische afval bij te houden dat wordt geproduceerd door het delven van bitcoins – de waarde van een iPhone voor elke transactie – en het waterverbruik – iets van 2.000 miljard liter per jaar. (Het water gaat naar het koelen van de servers die gebruikt worden bij het delven en het e-afval wordt geproduceerd door servers die verouderd zijn). (The New Yorker)


Wereldwijd zitten private equity groepen op een recordaantal van 28.000 onverkochte bedrijven met een waarde van meer dan $3.000 miljard, nu een scherpe vertraging in het sluiten van transacties een crisis veroorzaakt voor investeerders die activa willen verkopen. De cijfers, onthuld in het jaarlijkse private equity rapport van adviesbureau Bain & Co, laten zien hoe snel de industrie is gegroeid in de afgelopen tien jaar, maar ook met welke uitdagingen ze wordt geconfronteerd door hogere rentetarieven die de financieringskosten hebben verhoogd. « Het kan nog wel twee tot drie jaar duren voordat het geld terugkomt [naar investeerders], » vertelde Hugh MacArthur, voorzitter van de private equity praktijk van Bain, aan de Financial Times. « Het is waarschijnlijk de grootste zorg in de markt op dit moment. » (FT)


De output per gewerkt uur, een standaard maatstaf voor arbeidsproductiviteit, is volgens officiële gegevens sinds 2019 met meer dan 6 procent gegroeid in het niet-agrarische bedrijfsleven in de VS. Dat is veel sneller dan in de eurozone en het Verenigd Koninkrijk, waar de groei in dezelfde periode rond de 1% lag. De recente productiviteitssprong in de VS komt na een enorme fiscale stimulans gericht op de groene industrie, een uitzinnige periode van nieuwe aanwervingen en een golf van nieuwe bedrijfsoprichtingen in thuiswerk-hotspots. Daarentegen heeft de eurozone minder fiscale steun gekregen van regeringen, terwijl de energieprijzen veel sterker zijn gestegen als gevolg van de grootschalige invasie van Rusland in Oekraïne. Door de versnippering van de financiële markten, het fiscaal beleid en de regelgeving is Europa ook meer blootgesteld aan externe druk dan de VS. (FT)


Landbouw creëert snel welvaart en stimuleert de Braziliaanse economie. Aangewakkerd door de stijgende wereldwijde vraag naar voedsel, met name vanuit China, is de sector de afgelopen jaren uitgegroeid tot een belangrijke motor van de grootste economie van Latijns-Amerika en is nu goed voor ongeveer 25 procent van het bruto binnenlands product. Dit is een stijging ten opzichte van de 18 procent tien jaar geleden. Indirect of direct biedt de landbouw werk aan 27 procent van de bevolking, volgens het Center for Applied Studies on Advanced Economics van de Universiteit van São Paulo. De landbouw zorgt nu bijna in zijn eentje voor de economische voorspoed van het land. In het eerste kwartaal van 2023 groeide de sector met een buitengewone 21 procent en met meer dan 15 procent over het hele jaar. Aan de horizon doemt echter een potentiële bedreiging op voor het succes van Boa Esperança, Mato Grosso en de Braziliaanse agrohausse: het veranderende klimaat. Vorig jaar beleefde Brazilië het heetste jaar ooit en Mato Grosso en de centrale landbouwgordel waren de heetste locaties, met temperaturen die 2°C boven het gemiddelde lagen. De extreme temperaturen, in combinatie met een gebrek aan regen, hebben de productie een flinke klap toegebracht. (FT)


Op een recente dag stonden er meer dan 50 schepen in de rij om het Panamakanaal over te steken – van tankers die propaan vervoerden tot vrachtschepen volgeladen met voedsel. Door de aanhoudende droogte heeft de exploitant van het kanaal het aantal overtochten verminderd, waardoor de wachttijden langer zijn geworden. De tol die schepen betalen is nu ongeveer acht keer zo duur als normaal. Schepen die containers door het Suezkanaal in Egypte vervoeren, wachten op marinebegeleiding of vermijden de doorgang helemaal om een veel langere reis rond Zuid-Afrika te maken. Scheepsexploitanten vrezen dat hun bemanningen tijdens de reizen door de Rode Zee gevaar lopen door raket- of drone-aanvallen van een in Jemen gevestigde rebellengroepering. De problemen van de Suez zijn van geopolitieke aard en die in Panama zijn klimaatgerelateerd, maar beide zorgen voor problemen in de wereldhandel. (WSJ)



Profitable reading

Duurste Belgische straten liggen alle in Brussel.

Fabrikanten van EV’s in China maken kopers blij met bedden in de auto, keukens en drones.

Europa bereidt zich voor op een oorlogseconomie.

Irrationele uitbundigheid: financiële markten vergeten de geschiedenis.

China’s liefdesrelatie met Apple en Tesla loopt op de klippen.

Saudi Aramco verhoogt zijn dividend naar bijna $100 miljard en rapporteert de op één na hoogste winst in zijn geschiedenis.

Helft van Europese piloten viel de voorgaande maand onbedoeld in slaap tijdens het vliegen.

De Russische economie trotseert opnieuw de doemdenkers.

Netanyahu na kritiek Biden: grondoffensief Rafah gaat door, nog 4 à 6 weken oorlogsvoering.

Yanis Varoufakis: Kapitalisme is dood.

Het risico op een nucleair conflict neemt toe.

Noord-Koreaanse raketten worden ontwikkeld met buitenlandse hulp.

Plus